Quận 1 và quận 2, chỉ cách nhau con sông Sài-gòn, nhưng là hai thế giới khác. Chỉ cách một con sông thôi, góc phố tôi sống như xa quận 1, trung tâm thành phố, đến vô tận.
Góc phố nhỏ của tôi chứa trong lòng cả một xóm lao động nghèo. Tôi sinh ở miền trung khắt nghiệt đầy nắng, gió, cát trắng nhưng lại lớn lên tại con phố nghèo này. Con phố cưu mang những phận người lam lũ khắp nước. Những chiếc xe đẩy của người miền Bắc, những ghánh hàng rong của người miền Trung quê tôi, đến những thợ may, những thợ hồ của miền Tây sông nước. Ba tôi nói, tại con phố bao dung nên mới có thể chấp nhận được nhiều như vậy. Tôi “cãi”, không phải con phố mà là con người, con người ở đây bao dung. Ba cười, không nói gì. Mẹ cũng cười: “con nhỏ này, vậy mà cũng cãi”.
“Đặc sản” của phố tôi có lẽ là triều cường. Năm nào cũng vậy, từ khoảng tháng tám âm lịch đến tận tết, mỗi tháng hai đợt, mỗi đợt kéo dài khoảng một tuần, mỗi ngày hai lần, cả phố chìm trong nước. Nước rút, sân nhà nảo cũng đầy rác. Người lớn nhìn le lưỡi lắc đầu! Tụi nhỏ chúng tôi lại vui lắm, lũ trẻ trong xóm lao động nghèo chúng tôi tìm thấy rất nhiều thứ để làm đồ chơi trong mớ rác triều cường để lại. Đến tận lúc này tôi còn giữ “bộ sưu tập” những chiếc quẹt hết gas đầy màu sắc! Cả một gia tài! Lớn lên một tí, phải giúp bố mẹ khiêng đồ đạt khi nước lên, tát nước, lau nhà, quét sân khi nước rút, lũ trẻ chúng tôi mới biết sợ triều cường! Sợ nhưng vẫn chờ. Nước lên, mệt thiệt nhưng vui lắm. Sau khi làm xong việc nhà, chúng tôi kéo nhau ra đầu hẻm, chút nữa sẽ phụ bác Năm đẩy “con khủng long” về! Thời điểm đó, trong xóm có sáu chiếc xe gắn máy, nhưng chiếc xe của bác Năm là “khủng khiếp” nhất! Nó la lớn phải biết!
Một ngày nọ, ba chỉ đám dừa nước sau nhà. Chỗ đó sau này sẽ có một chiếc cầu. To không ba. To lắm, còn to hơn cầu Sài gòn nữa. Còn phía kia sẽ có một đường hầm chui dưới sông, chạy thẳng qua Sài gòn. To không ba? To mới gọi là đường. “Con khủng long” bác Năm qua lọt không? “Con khủng long” bác Năm ấy à, mấy “con” có thể qua cùng một lúc. Khi đó tôi còn nhỏ lắm, chưa thể hình dung nổi con đường hầm đó như thế nào. Nhưng cứ luôn miện với lũ bạn, “chỗ đó mai mốt sẽ có một đường hầm, to lắm nhá”.
Ngày “mai mốt” đó tôi phải đợi đến mười mấy năm! Cầu Thủ Thiêm đã làm xong. Tháng 6 sang năm đường hầm sẽ thông xe. Sau khi hai chiếc cầu này hoàn thành, công việc giải tỏa mặt bằng sẽ diễn ra nhanh hơn. Con phố của tôi sẽ được xóa đi, thay vào đó là môt trung tâm kinh tế, tài chính hiện đại nhất nước. Và như vậy ngày tôi ở lại với xóm lao động nghèo này cũng không còn bao lâu nữa.
“Khu đô thị mới Thủ Thiêm sẽ là đòn bẩy để phát triển kinh tế của Sài Gòn, của khu vực phía nam nói riêng và cả nước nói chung”. Khu phố nghèo của tôi sẽ là trái tim của thành phố, của cả nước.
Này con phố nghèo của tôi ơi, mình sẽ đi. Để mình nhìn lại bạn xem. Vẫn là những con rạch đen đầy rác, vẫn hàng bần ven kênh, vẫn những đợt triều cường. Không thể như thế này mãi được, bạn phải khác, mình cũng phải khác. Mình phải lớn, bạn cũng phải lớn. Lớn để thấy cuộc sống mênh mông vô cùng, lớn để thấy cuộc sống có nhiều thứ đẹp và đáng yêu lắm.
Mình sẽ buồn khi xa bạn nhưng sẽ khóc thật nhiều khi bạn không làm được những gi mọi người đang hy vọng. Bạn phải là đầu tàu dẫn nước Việt Nam ra biển lớn. Nước mình còn nghèo, còn nhiều bạn nhỏ miền trung quê mình phải bỏ học. Bạn hiểu được mình không?! Xa bạn, mình sẽ nhớ lắm, nhớ những ngày cuối năm, trời đã lạnh, nước lại lên, lạnh phải biết! Sáng sớm quấn mình trong chăn học bài thi nghe lũ cá thòi lòi nhảy bì bõm quanh nhà, nghe tiếng phà nặng nhọc rời bến. Nhớ những sáng lội nước đi học.
Bạn sẽ khác rất nhiều, mình cũng sẽ phải thế. Nhưng có một thứ không bao giờ thay đổi, của cả bạn và mình, đó là khoảng trời trên đầu, nó sẽ mãi xanh.
